Tông Hiến “Universi Dominici Gregis” được Đức Giáo Hoàng Gioan Phaolô II ban hành ngày 22 tháng 2 năm 1996, thiết lập các quy định chi tiết về thời kỳ Tòa Thánh trống ngôi và quy trình bầu chọn tân Giáo Hoàng. Văn kiện này thay thế các quy định trước đó, đồng thời cập nhật các thủ tục để phù hợp với bối cảnh hiện đại của Giáo Hội.
Trong phần mở đầu, Đức Gioan Phaolô II nhấn mạnh tầm quan trọng của việc bầu chọn người kế vị Thánh Phêrô, đồng thời xác nhận rằng quyền bầu chọn vẫn thuộc về Hồng y đoàn. Ngài quy định số lượng Hồng y cử tri tối đa là 120 vị, và các Hồng y trên 80 tuổi không tham gia bầu chọn.Tuy nhiên các vị này đều được mời tham dự các Đại Hội Đồng chuẩn bị này, mặc dù – theo quy định tại số điều 7 của Tông hiến nêu trên – họ được tự do tham gia hoặc không tham gia.
Phần một của Tông Hiến đề cập đến thời kỳ Tòa Thánh trống ngôi. Trong giai đoạn này, Hồng y đoàn có quyền hạn giới hạn, chỉ giải quyết các công việc thông thường và chuẩn bị cho việc bầu chọn. Tông Hiến quy định chi tiết về các phiên họp của Hồng y đoàn, vai trò của Hồng y Nhiếp chính, Chánh án Tòa Ân giải Tối cao, và các chức vụ khác trong thời gian này. Văn kiện cũng đề cập đến nghi thức an táng Giáo Hoàng quá cố, quy định rằng lễ an táng phải diễn ra trong khoảng từ ngày thứ tư đến ngày thứ sáu sau khi ngài băng hà.
Phần hai tập trung vào quy trình bầu chọn Giáo Hoàng mới. Theo quy định, cuộc bầu chọn phải bắt đầu trong vòng 15-20 ngày sau khi Tòa Thánh trống ngôi. Địa điểm bầu chọn là Nhà nguyện Sistine trong Thành Vatican, và các Hồng y cử tri sẽ lưu trú tại Nhà trọ Thánh Marta. Tông Hiến nhấn mạnh tính bảo mật tuyệt đối của tiến trình, cấm mọi hình thức liên lạc với bên ngoài trong suốt thời gian bầu chọn.
Về phương thức bầu chọn, Đức Gioan Phaolô II quy định rằng việc bầu chọn chỉ được thực hiện bằng hình thức bỏ phiếu kín (loại bỏ các hình thức bầu cảm hứng và ủy quyền trước đây). Ứng viên phải nhận được ít nhất hai phần ba số phiếu của các Hồng y cử tri hiện diện để được bầu làm Giáo Hoàng. Nếu sau nhiều vòng bỏ phiếu vẫn chưa bầu được Giáo Hoàng, sẽ có những quy định đặc biệt được áp dụng.
Tông Hiến nghiêm cấm mọi hình thức mại thánh, can thiệp từ bên ngoài, và các thỏa thuận trước khi bầu chọn. Các Hồng y cử tri được khuyến khích bỏ phiếu theo lương tâm, chỉ hướng đến vinh quang của Thiên Chúa và lợi ích của Giáo Hội.
Sau khi một ứng viên nhận đủ số phiếu cần thiết, vị Hồng y Niên trưởng sẽ hỏi sự ưng thuận của người được bầu và tông hiệu mà ngài chọn. Sau khi chấp thuận, vị tân Giáo Hoàng ngay lập tức trở thành Giám mục Giáo phận Rôma và có quyền tối thượng trên toàn thể Giáo Hội.
Phụ lục của văn kiện bao gồm hai Tông thư sửa đổi của Đức Giáo Hoàng Bênêđictô XVI. Năm 2007, ngài tái khẳng định yêu cầu phải có hai phần ba số phiếu để bầu chọn Giáo Hoàng. Năm 2013, ngài ban hành “Normas Nonnullas”, sửa đổi một số chi tiết kỹ thuật về quy trình bầu chọn.
Tông Hiến “Universi Dominici Gregis” phản ánh sự cân bằng giữa việc tôn trọng truyền thống lâu đời và việc cập nhật các thủ tục cho phù hợp với thời đại. Văn kiện nhấn mạnh rằng việc bầu chọn Giáo Hoàng không chỉ là việc của Hồng y đoàn mà còn là “hành động của toàn thể Giáo Hội”, kêu gọi tất cả các tín hữu hiệp thông trong cầu nguyện trong suốt thời gian trống ngôi.
